Gonadotropin-Salgılatıcı Hormon (GnRH) Nedir?

Herkes gonadotropin-salgılatıcı hormon (GnRH) üretir. Ergenliğe girmeye başlayan bir genç olduğunuzda, bu hormonun seviyesi yükselerek follikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) üretimini uyarır.

FSH ve LH, gonadotropin adı verilen hormonlardır. Gonadotropinler üreme sağlığınız için gereklidir. Cinsel organlarınızın (gonadlar) gelişmesine ve işlev görmesine yardımcı olurlar. Doğumda kadın olarak tanımlanan kişilerde (DFAB) gonadlar yumurtalıklar, doğumda erkek olarak tanımlanan kişilerde (DMAB) ise testislerdir.

Gonadotropin-salgılatıcı Hormonun (GnRH) Diğer Adları Nelerdir?

Doktorunuz gonadotropin-salgılatıcı hormondan bahsederken şu terimleri de kullanabilir:

• GnRH
• Lulerin
• Luteinize edici hormon salıverici hormon (LHRH)

Kadınlarda GnRH’nin İşlevi Nedir?

Kadın üreme sisteminde GnRH, vücudunuzun östrojen ve progesteron üretimini dolaylı olarak uyarır. Bunlar, yumurtlama ve gebe kalma (hamile kalma yeteneği) sürecinde önemli rol oynayan baskın kadın cinsiyet hormonlarıdır.

Adet döngünüzün ortasında:

• Vücudunuz daha yüksek seviyede estradiol salgılar. Bu, GnRH üretimini artıran bir östrojen türüdür.
• GnRH’deki artış, follikül uyarıcı hormonda azalmaya ve luteinize edici hormonda artışa neden olur.
• Bu değişiklikler bir yumurtalığın bir yumurta salmasına (ovulasyon) neden olur.

Erkeklerde GnRH’nin İşlevi Nedir?

Erkek üreme sisteminde GnRH, şunların üretimini uyarır:

• Vücudunuzun ne kadar testosteron ve androjen (erkek cinsiyet hormonları) ürettiğini etkileyen luteinize edici hormon.
• Sperm üretimini etkileyen follikül uyarıcı hormon.

Vücudunuz GnRH’yi Nasıl Üretir?

Endokrin sisteminiz GnRH üretiminde sorumludur. Beyninizdeki hipotalamus bezindeki sinir hücreleri (nöronlar) GnRH üreterek kan damarlarınıza salar. Hormon daha sonra beyninizin tabanındaki hipofiz bezine gider. GnRH, hipofiz bezinizi follikül uyarıcı hormon ve luteinize edici hormon üretmesi ve salgılaması için uyarır.

Gonadotropin-Salgılatıcı Hormon Seviyelerini Ne Etkiler?

GnRH seviyeleri çocuklarda doğal olarak düşüktür ve ergenlik döneminde yükselir. Daha sonra testosteron, östrojen ve progesteron, GnRH seviyelerini kontrol eder. Cinsel hormon seviyeleriniz yüksek olduğunda vücudunuz daha az GnRH üretir. Cinsel hormonlar düşük olduğunda ise daha fazla GnRH üretir. Bunun tek istisnası, bir kadının vücudunun daha fazla GnRH ve estradiol ürettiği yumurtlama dönemidir.

GnRH Seviyeleri Çok Yüksek Olursa Ne Olur?

GnRH’nin aşırı üretimi nadirdir. Yüksek seviyeler, hipofiz adenomu riskinizi artırabilir. Bu kansersiz (iyi huylu) tümörler vücudunuzun çok fazla follikül uyarıcı hormon ve luteinize edici hormon üretmesine neden olabilir. Sonuç olarak, vücudunuz çok fazla östrojen veya testosteron üretebilir. Çocuklarda yüksek GnRH seviyeleri erken (prekos) puberteye neden olabilir.

GnRH Seviyeleri Çok Düşükse Ne Olur?

Kadınlarda düşük GnRH seviyeleri ile ilişkili durumlar şunları içerir:

• Anormal adet kanaması veya amenore (adet gecikmesi).
• An ovulasyon (yumurtlama olmaması).
• Gecikmiş cinsel olgunlaşma ve ergenlik.
• Kadın kısırlığı.
• Düşük cinsel istek.

Erkeklerde düşük GnRH seviyeleri ile ilişkili durumlar şunları içerir:

• Gecikmiş cinsel olgunlaşma ve ergenlik.
• Düşük cinsel istek.
• Erkek kısırlığı, düşük sperm sayısı veya azoospermi (menide sperm olmaması).
• Kallmann sendromu gibi testis hastalıkları.

Gonadotropin-Salgılatıcı Hormon Seviyeleri Nasıl Ölçülür?

Kan testi, follikül uyarıcı hormon ve luteinize edici hormon seviyelerini ölçebilir. Bu, basit bir kan alma işlemi gerektirir. Bu kan testini yaptırmadan önce aç kalmanıza (içmemeniz veya yememeniz) gerekmez. Ancak, adet gören kadınların adet döngüsünün (periyo dunun) belirli bir zamanında kan testi yaptırmaları gerekebilir.

GnRH stimülasyon testi, yüksek veya düşük GnRH üretimini belirlemeye yardımcı olabilir. Bu test sırasında:

• Sağlık uzmanınız bir kan örneği alır.
• Laboratuvarda üretilmiş bir GnRH veya GnRH agonisti iğnesi veya damar yoluyla uygulama yapılır.
• Sağlık uzmanınız, iki saat boyunca 15 ila 30 dakika arayla birkaç kan örneği alır.
• Eve gidip 24 saat sonra son bir kan testi için geri dönersiniz.
• Laboratuvar, kan örneklerini folikül uyarıcı hormon, luteinize edici hormon ve cinsiyet hormonu seviyeleri açısından kontrol eder.

Endokrin Sistemi Nasıl Sağlıklı Tutulur?

Aşağıdaki adımlar endokrin sisteminizi sağlıklı ve işlevsel tutmanıza yardımcı olabilir:

• Haftanın çoğu günü fiziksel olarak aktif olun.
• Yeterli uyku alın.
• Yağ ve kolesterolü düşük dengeli bir beslenme düzeni ile sağlıklı bir kiloyu koruyun.
• Sigarayı bırakmak ve tütün ürünleri kullanmayı bırakmak için yardım alın (nikotin, endokrin sisteminiz ve hormon seviyeleri üzerinde olumsuz etkiye sahip olabilir).
• Diyabet ve tiroid hastalığı gibi endokrin bozukluklarını düzgün bir şekilde yönetmek için ilaçlar kullanın (gerekirse).

Gonadotropin-Salgılatıcı Hormon Agonistleri Nelerdir?

GnRH ilaçları, hipofiz bezinizin cinsiyet hormonlarının üretimini uyaran hormonları yapmasını durdurabilir.

Bu ilaçlar şunları içerir:

• GnRH agonistleri (GnRH analogları olarak da adlandırılır): Hipofiz bezinizi daha fazla luteinize edici hormon ve FSH üretmesi için aktive eder. Zamanla beziniz her iki hormonu da üretmeyi bırakır. Bu, cinsiyet hormonlarının üretimini durdurur.
• GnRH antagonistleri: Hipofiz bezinizin GnRH’ye yanıt vermesini önler. Sonuç olarak, bez luteinize edici hormon veya cinsiyet hormonu üretmez.

GnRH İlaçları Hangi Hastalıkları Tedavi Eder?

Sağlık uzmanları, GnRH ilaçlarını doğumda erkek olarak tanımlanan kişilerde prostat kanserini ve doğumda kadın olarak tanımlanan kişilerde şu durumları tedavi etmek için kullanır:

• Meme kanseri
• Endometriozis
• Kadın kısırlığı
• Adet kanamasında aşırı kanama (menoraji)
• Premenstrüel disforik bozukluk (PMDD)
• Rahim fibroidleri

Vücudunuzun gonadotropin-salgılatıcı hormon (GnRH) üretimi, cinsiyet hormonu seviyenizi, libidonuzu ve doğurganlığınızı etkiler. Çocuklarda çok fazla GnRH erken puberteye neden olabilirken, çok az hormon ergenliği geciktirebilir. Folikül uyarıcı hormon ve luteinize edici hormon yapmak için GnRH’ye ihtiyacınız vardır. Bu hormonlar (gonadotropinler) testosteron, östrojen ve progesteron üretimini uyarır. Sağlık uzmanları ayrıca GnRH ilaçlarını bazı kanserleri ve diğer hastalıkları tedavi etmek için kullanır.

Kaynak

https://my.clevelandclinic.org/health/body/22525-gonadotropin-releasing-hormone